Jak ogłosić upadłość konsumencką?

Jak ogłosić upadłość konsumencką? Coraz więcej konsumentów musi zadać sobie to pytanie. Upadłość konsumencka to redukcja lub umorzenie zobowiązań nie tylko osoby fizycznej, ale teraz już także i przedsiębiorców. Należy jednak wskazać, że niewypłacalność powstała w wyniku wystąpienia okoliczności zewnętrznych. To pytanie staje się coraz ważniejsze, ponieważ stale rośnie liczba konsumentów, którzy decydują się na ogłoszenie upadłości. Droga do umorzenia długów nie zawsze jest łatwa, ale pokażemy, jak przejść przez nią krok po kroku. Podpowiadamy czym należy poprzedzić decyzję o ogłoszeniu upadłości. Wskazujemy na co zwracają uwagę sądy oraz dla kogo upadłość jest dobrym rozwiązaniem oddłużeniowym. A także na co Ty powinieneś zwrócić szczególną uwagę, jeżeli chcesz pozbyć się długów.

Po nowelizacji ustawy w 2020 roku znacząco rozszerzono grupę dłużników, którzy mogą ogłosić upadłość konsumencką. Wcześniej musiały nastąpić poważne przesłanki, aby doprowadzić do umorzenia zadłużenia. Obecnie podstawową przesłanką jest sam fakt utraty płynności finansowej, a na dalszy plan schodzą jego przyczyny. Zmiany prawa opisujemy dokładnie w artykule Jak ogłosić upadłość konsumencką po zmianie przepisów w 2020. Oczywiście sądy nadal rozpatrują wniosek w oparciu o przyczyny, lecz już mniej restrykcyjnie. Podstawową do ogłoszenia upadłości jest przynajmniej trzymiesięczna niewypłacalność. Czyli stan, w którym osoba przekredytowana nie jest już w stanie na bieżąco spłacać rat kredytów i pożyczek. Nadal jednak muszą występować przesłanki upadłościowe. To znaczy, że na oddłużenie nie może liczyć osoba, która świadomie doprowadziła do znaczącego zadłużenia lub która działała na szkodę swoich wierzycieli. Takiej oceny dokonuje sąd i decyduje czy dłużnik może liczyć na ogłsozenie upadłości konsumenckiej, a także czy zasądzi osobie przekredytowanej plan spłat czy umorzy długi wraz z ogłoszeniem upadłości.

Z dużym ryzykiem wiąże się wnioskowanie o oddłużenie przez osoby młode, w wieku 18-30 lat. O ile nie zaszły w historii dłużnika poważne okoliczności, które doprowadziły do powstania długów, trzeba się liczyć z oddaleniem takiego wniosku. Jeżeli sędzia potraktuje dłużnika jako nieodpowiedzialnego nie ogłosi upadłości.

Upadłość konsumencka została przewidziana dla osób fizycznych, które są niewypłacalne od minimum trzech miesięcy. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej przysługuje raz na dziesięć lat, wyłącznie w sytuacjach, gdy dłużnik celowo nie doprowadził do powstania lub powiększenia swoich długów. Przed złożeniem wniosku należy odpowiedzieć sobie czy nie zachodzą przesłanki, które uniemożliwiają ogłoszenia upadłości lub czy bankructwo będzie korzystne. W sytuacji, gdy wartość posiadanego majątku, czyli mieszkania lub domu przekracza wartości długów, nie warto bankrutować. Wówczas sąd rozpatrując wniosek dłużnika, najpewniej się do niego przychyli. Natomiast finalnie umorzenie długów spowoduje utratę majątku. Inną kwestią są natomiast warunki formalne. Należy bezwzględnie pamiętać, że nie można wnioskować o ogłoszenie upadłości, jeżeli na minimum 2 lata przed złożeniem wniosku doszło do sprzedaży lub aktu darowizny pokaźnej części majątku. Co ważne, wierzyciele posiadając informację o takim majątku mają prawo wystąpić do sądu z wnioskiem o unieważnienie takiej transakcji. Nawet do 5 lat wstecz dzięki tzw. skardze pauliańskiej. Teoretycznie, wszelkie próby przenoszenia prawa własności do majątku mogą zostać potraktowane przez sąd jako próba ukrycia majątku. A to jest interpretowane jako działanie w celu uniknięcia realizacji zobowiązań finansowych wobec wierzycieli. W skrajnych przypadkach, może to zostać zakwalifikowane jako czyn niedozwolony oraz wiązać się z odpowiedzialnością karną.

Osobną kwestią pozostaje określenie rodzaju zadłużenia. Należy pamiętać, że umorzeniu nie podlegają zobowiązania wynikające z alimentów lub zasądzonych odszkodowań czy postępowań karnych. Szczegółowe informacje o tym, jakie długi nie podlegają umorzeniu znajdziesz w artykule Długi – jak z nich wyjść i które nie podlegają umorzeniu. Dlatego ważnym jest, abyś przed podjęciem decyzji o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej dokonał szczegółowej analizy okoliczności powstania zadłużenia. Także warunki zarobkowe i życiowe przekredytowanego wpływają na ostateczną decyzję sądu.

Odpowiedź na pytanie o to, jak ogłosić upadłość konsumencką, jest prosta: może to zrobić jedynie sąd. Właśnie dlatego konieczne jest złożenie wniosku do sądu upadłościowego właściwego dla miejsca zamieszkania dłużnika. W formularzu muszą zostać przedstawione informacje dotyczące zobowiązań finansowych. Mowa tu o liście wierzycieli wraz z terminami ustalonej zapłaty oraz zaległą kwotą. Dodatkowo wskazuje się szczegółowy spis majątku dłużnika wraz z zabezpieczeniami, na przykład hipoteką. Warto poświęcić temu dużo uwagi i upewnić się, że lista jest kompletna. Zatajanie informacji we wniosku jest jednym z głównych powodów odrzucenia go.
Niezwykle ważne jest uzasadnienie wniosku. Chodzi o wyjaśnienie, w jaki sposób doszło do niewypłacalności. Czyli podanie powodów, przez które dłużnik nie jest w stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań finansowych. Argumenty muszą zostać poparte dowodami, aby sąd uznał je za wiarygodne. Dla przykładu, jeśli trudności finansowe wiążą się z poważnymi problemami zdrowotnymi, do wniosku należy dołączyć historię choroby.
Należy pamiętać, że sam fakt złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej jeszcze niczego nie zmienia. Początkowo nie wpływa na sytuację dłużnika. Wszystkie postępowania wciąż się toczą, a sąd nie zawiadamia ani wierzycieli, ani komorników, że taki wniosek jest właśnie rozpatrywany. Wierzyciele nie mają żadnych obowiązków wynikających z toczącego się postępowania. Dopiero po ogłoszeniu upadłości windykacja i egzekucje komornicze ulegają wstrzymaniu.

Gdy dłużnik spełnia wszystkie warunki, sąd może pozytywnie rozpatrzyć jego wniosek. W ten sposób kończy się droga do ogłoszenia upadłości konsumenckiej, lecz nie musi być równoznaczna z umorzeniem długów. Sąd wydaje wówczas postanowienie o ogłoszeniu upadłości, w którym określa, że upadły jest osobą nieprowadzącą działalności gospodarczej, wyznacza sędziego-komisarza oraz syndyka. O ogłoszeniu upadłości poinformowana zostaje właściwa izba administracji skarbowej, a także odpowiedni oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Sąd wzywa wierzycieli upadłego do zgłaszania swoich wierzytelności oraz osoby, którym przysługują prawa i roszczenia osobiste ciążące na nieruchomości należącej do upadłego. Jeśli nie zostały one ujawnione w księdze wieczystej. Mają na to trzydzieści dni od ogłoszenia decyzji sądu w sprawie upadłości.
Jeśli sytuacja finansowa upadłego nie pozwala mu na pokrycie kosztów postępowania sądowego, tymczasowo pokrywa je Skarb Państwa.

Jeżeli planujesz ogłoszenie upadłości z pewnością zastanawiałeś się nad kosztami. Wycena poprowadzenia upadłości konsumenckiej jest uzależniona od poziomu zadłużenia, liczby wierzycieli oraz skomplikowania Twojej sprawy. Także region Polski wpływa na cenę, o ile w Warszawie możemy mówić nawet o kwotach rzędu 7000 zł, o tyle w Łodzi cena nie powinna przekroczyć 4000 zł. Zwykle jest to rząd wielkości 4000-6000 zł.

Jeżeli decydujesz się na pomoc prawną, pamiętaj – zleć prowadzenie postępowania wykwalifikowanemu prawnikowi lub profesjonalnej kancelarii prawnej. Twoją sprawę może prowadzić radca prawny, adwokat, syndyk lub doradca restrukturyzacyjny. Także aplikant radcowski lub adwokacki, o ile działa z upoważnienia radcy prawnego lub adwokata. Niestety wiele firm wykorzystując ciężką sytuację finansową żąda nieproporcjonalnie wysokich kwot przekraczających nawet 10 000 zł. Pamiętaj, abyś żądał od prawnika także obsługi korespondencji, reprezentacji przed sądem i wierzycielami.

Do najważniejszych kwestii przed ogłoszeniem upadłości powinieneś lub powinnaś określić przyczyny i okoliczności powstania zadłużenia. Wprawdzie obecnie sądy nie badają już tak szczegółowo powodów zadłużenia, jednak nadal zwracają uwagę na przyczyny jego powstania. We wniosku należy zaakcentować przesłanki upadłościowe, czyli zdarzenia, które spowodowały utratę płynności finansowej. Pośród nich można wymienić utratę pracy czy nagłe zmniejszenie dochodów. Także trudna sytuacja rodzinna, stan zdrowia dłużnika lub jego najbliższych stanowią mocny argument na korzyść dłużnika. Kolejnym krokiem jest dokonanie podsumowania wszystkich zobowiązań, określenie ich charakteru oraz wskazanie wszystkich wierzycieli. Najprościej mówiąc trzeba spisać wszystkich wierzycieli, w tym banki i firmy pozabankowe. Następnie  ustalić aktualne saldo do spłaty, czyli obecne zadłużenie u każdego z nich. W tym celu dobrze jest skompletować wszystkie umowy kredytowe, o ile dłużnik je posiada. W innym przypadku należy postarać się o raport z Biura Informacji Kredytowej oraz biur informacji gospodarczych (np. KRD, BIG Infomonitor) w celu ustalenia wszystkich wierzycieli. W toku postępowania upadłościowego dochodzi do umorzenia tylko zgłoszonych długów. Często zmierzenie się z tematem ustalenia zadłużenia powoduje duży stres, dlatego można skorzystać z pełnomocnika, który w imieniu przekredytowanej podejmie opisane czynności.

Następnie po wyeliminowaniu wszelkich przesłanek uniemożliwiających ogłoszenie upadłości należy sporządzić wniosek na aktualnym wzorze udostępnionym przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Aktualne wzory pism, wniosków i formularzy dostępne są pod pod wskazanym adresem wniosek o ogłoszenie upadłości. Należy przywiązać szczególną uwagę uzupełnienia wszystkich pól dostępnym we wniosku, bowiem w przeciwnym wypadku sąd może zwrócić konsumentowi wniosek lub nawet go odrzucić. Z pomocą dłużnikom przychodzą także wyspecjalizowane kancelarie prawne. Nawet jeżeli planujemy samodzielnie wystąpić o upadłość, warto spotkać się wcześniej z prawnikiem specjalizującym się w prawie upadłościowym. Pamiętaj, że oddalenie wniosku może zablokować możliwość oddłużenia na wiele lat.

Złożenie wniosku o upadłość konsumencką to dopiero początek drogi. W terminie uzależnionym od przepustowości danego sądu gospodarczego, sprawa jest rozpatrywana przez sędziego. Od kompletności wniosku, jego zgodności z obowiązującymi procedurami i przede wszystkim jego treścią zależy czy sąd postanowi podjąć decyzję na posiedzeniu jawnym, bądź niejawnym. W przypadku wątpliwości sędziowie zwykle wyznaczają termin rozprawy. Natomiast w przypadku kompletnych wniosku popartych sumiennym przedstawieniem okoliczności zewnętrznych, często decyzja o ogłoszeniu upadłości ma miejsce na posiedzeniu niejawnym. Brak rozprawy nie powoduje tyle stresu u dłużników, co w przypadku konieczności stawienia się na posiedzeniu sądu.

W następnym kroku dalsze obowiązki przejmuje syndyk, który dokonuje spisu stanu posiadania dłużnika i wysokości oraz rodzaju jego dochodu. Następnie wnioskuje do wyznaczonego sędziego komisarza o ewentualne wyznaczenie planu spłat. Sąd na tej podstawie decyduje czy upadłość jest jednoznaczna z umorzeniem, czy też etap umorzenia zostaje przesunięty na dalszy czas i uzależniony od jakości współpracy dłużnika z syndykiem.