Co to jest upadłość konsumencka?

Co to jest upadłość konsumencka? Mówiąc najkrócej, to redukcja lub całkowite umorzenie zobowiązań finansowych. Została przewidziana dla konsumentów, którzy stali się niewypłacalni. Niewypłacalność definiujemy jako stan, w którym dłużnik nie jest w stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań finansowych. Czyli nie ma środków na codzienne utrzymanie przy równoczesnej spłacie kredytów i pożyczek. Warunkiem jest posiadanie minimum jednego wierzyciela, któremu nie reguluje swoich zobowiązań finansowych (na przykład kredyt w banku lub pożyczka pozabankowa). Upadłość jest orzekana drogą postępowania sądowego, która może zostać wszczęte jedynie na pisemny wniosek dłużnika lub jednego z wierzycieli.

Upadłość konsumencka została wprowadzona do polskiego prawa w 2009 roku. Od tego czasu systematycznie rośnie liczba Polaków, którzy chcą ogłosić swoją upadłość, a co za tym idzie – coraz więcej osób zastanawia się, co to jest upadłość konsumencka.

Warto pamiętać, że istnieje także alternatywa dla tych Polaków, którzy żyją i pracują za granicą, w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej. To tak zwana upadłość konsumencka transgraniczna. W tej sytuacji postępowanie sądowe nie odbywa się w Polsce, tylko w kraju, który aktualnie zamieszkuje dłużnik, zgodnie z przepisami tam obowiązującymi.

Możemy mówić o dwóch funkcjach:

• Funkcja oddłużeniowa – oddłużenie niewypłacalnego konsumenta

Co to jest funkcja oddłużeniowa upadłości konsumenckiej? Umożliwia zwolnienie konsumenta z jego długów. W praktyce oznacza to, że ogłoszenie upadłości prowadzi do umorzenia finansowych zobowiązań, które powstały przed dniem, w którym ogłoszona została upadłość. I które nie zostały spłacone w postępowaniu upadłościowym ani w wyniku wykonania planu spłaty. W wyjątkowych sytuacjach możliwe jest nawet oddłużenie konsumenta bez wykonywania planu spłaty. Ostatecznym efektem postępowania upadłościowego jest całkowite zwolnienie konsumenta z jego długów. Jest jeden warunek, pod jakim konsument może skorzystać z tej możliwości. To ustalenie, że konsument postępuje uczciwie i zgodnie z prawem, zarówno przed ogłoszeniem upadłości, jak i w toku całego postępowania.

• Funkcja windykacyjna – odzyskanie należności od niewypłacalnego konsumenta przez jego wierzycieli (nawet, jeżeli w mniejszej kwocie)

A co to jest funkcja windykacyjna upadłości konsumenckiej? Do wszczęcia postępowania dochodzi tylko w sytuacji, w której konsument nie może zapłacić należności, jakie ma wobec swoich wierzycieli. Celem postępowania o upadłość konsumencką jest doprowadzenie do łącznego oraz równego zaspokojenia roszczeń wierzycieli, a także skumulowanie ich w jedno postępowanie sądowe i egzekucyjne, zamiast przeprowadzać kilka indywidualnych. W postępowaniu upadłościowym dochodzi do sprzedaży (czyli likwidacji) części lub całości majątku konsumenta. Środki uzyskane w ten sposób zostają przekazane na zaspokojenie roszczeń wierzycieli, którzy zgłosili istnienie swojej wierzytelności do sędziego-komisarza w określonym czasie. Likwidację majątku przeprowadza syndyk, który jest wyznaczony przez sąd.

Poniżej przedstawiamy zbiór punktów, których przestrzeganie znacząco zwiększy Twoje szanse na pomyślne ogłoszenie upadłości konsumenckiej:

• Odśwież sobie wiedzę o wszystkich długach jakie posiadasz oraz skompletuj wszystkie umowy kredytowe i pożyczkowe. Więcej informacji o dokumentach znajdziesz w artykule Jakie dokumenty należy przygotować do wniosku o upadłość konsumencką?
• Kompletuj wszelkie pisma windykacyjne, monity, itd.
• Wystąp o aktualny raport BIK (www.bik.pl) z wykazem wszystkich zobowiązań
• Wystąp do banków i firm pozabankowych o wystawienie zaświadczeń z aktualnym saldem zadłużenia
• Przejawiaj aktywność cechującą starannego dłużnika, tzn. podejmuj aktywności, które w ocenie sądy będą stawiały Cię w świetle osoby starającej się dojść do porozumienia z wierzycielami. Nie unikaj kontaktów z windykatorami, podejmuj próby spłacania choć pewnej części swoich zobowiązań. To ułatwi Ci ogłoszenie upadłości konsumenckiej
• Gromadź wszelkie dokumenty, które mogą zaświadczyć o złej życiowej w jakiej się znalazłeś. Np. zaświadczenia od lekarzy, szpitali
• Zastanów się czy znajdziesz świadków, którzy mogą potwierdzić niesprzyjające warunki, w jakich się znalazłeś.

Na Twoją korzyść wpływa każde obiektywne zdarzenie lub stan, które mogło przyczynić się do Twojej niewypłacalności. Zwłaszcza, kiedy będziesz w stanie je udowodnić. Pamiętaj, że pomimo liberalizacji prawa sądy nadal oceniają okoliczności, które wpłynęły na Twoją niewypłacalność. Innymi słowy sąd będzie oceniał czy długi, w które popadłeś są spowodowane Twoim działaniem. W niektórych przypadkach sąd oddali wniosek i oddłużenie nie będzie możliwe. Najbardziej „solidnymi” podstawami do ogłoszenia upadłości są dla sądy takie przesłanki jak:

Nieoczekiwana utrata dochodu Twoja lub bliskiej Ci osoby

Brak lub ograniczone możliwości zarobkowania to solidne podstawy do ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Zwykle możesz liczyć na przychylność sądu.

Czynniki narażające Cię na ponadprzeciętny stres

Jeżeli wystąpiły wydarzenia, które powodowały silny stres i w ich efekcie zaczęły się pojawiać problemy finansowe, to należy to uargumentować we wniosku. Pozytywnie wpłynie to dla ocenę sądu i stanowi właściwą przesłankę do ogłoszenia upadłości konsumenckiej i umorzenia Twoich długów.

Inne osoby na utrzymaniu

Każda osoba, jaką masz na utrzymaniu, to dodatkowe koszty, które mogą wymuszać dodatkowe kredyty. Choć zwykle na utrzymaniu posiadamy dzieci, to niejednokrotnie opiekujemy się także osobami starszymi. Opieka nad kimś to dodatkowa odpowiedzialność, na którą sąd zwraca uwagę. Oprócz tego, jeżeli ma miejsce coś złego z osobami na utrzymaniu, często to właśnie Ty ponosisz konsekwencje finansowe.

Zły stan zdrowia

Co to znaczy? Choroby nie dość, że uniemożliwiają zarobkowanie, to często generują dodatkowe koszty. Sędziowie są tego świadomi, dlatego jeżeli Twoje długi wynikają ze Twojego złego stanu zdrowia lub Twoich bliskich, możesz liczyć na pobłażliwość sądu.

Depresja

Depresja jest często efektem problemów z długami i przekredytowaniem. Natomiast bywa także przyczyną zadłużania się, jeżeli dłużnik wydając pieniądze odreagowuje problemy z depresją. Dla sądu jest ważne, aby udokumentować historię chorob. Wówczas zdiagnozowana depresja może ułatwić Ci ogłoszenie upadłości.

Choroby psychiczne (także problem alkoholowy, hazard, nadużywanie narkotyków)

Wszelkie choroby natury psychicznej, w tym uzależnienia są podstawą do ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Należy jednak przedstawić dokumentację i opisać szczegółowo wpływ choroby na decyzje kredytowe i dalej niewypłacalność.

Pozostanie ofiarą oszustwa.

Jeżeli zostałeś oszukany lub zaciągnąłeś kredyty dla osób bliskich, które ich nie spłacają, także możesz liczyć na przychylność sądu przy wydawaniu wyroku co do ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Pamiętaj jednak, że zawsze należy to uargumentować we wniosku o upadłość w sposób racjonalny i z zachowaniem warunków formalnych.

Konkretne działania jakie powinieneś podjąć są uzależnione od sytuacji, w jakiej się znajdujesz. Jeżeli potrzebujesz pomocy, skontaktuj się z wyspecjalizowanym prawnikiem.